Freezing of Gait

Wenn die Fortbewegung ins Stocken gerät
Wanneer de voortbeweging stokt
© Pixabay

Freezing of Gait (FoG) ist ein Phänomen, das insbesondere Menschen mit neurologischen Erkrankungen wie Parkinson betrifft. Es handelt sich dabei um plötzliche und vorübergehende Blockaden der Fortbewegung während des Gehens. Die Betroffenen beschreiben FoG oft als das Gefühl, als seien ihre Füße buchstäblich am Boden festgeklebt. Diese Art des Bewegungsstillstands beeinträchtigt maßgeblich die Mobilität und Lebensqualität der Betroffenen, da FoG zu Unsicherheit während des Gehens und damit auch zu Stürzen führen kann. Menschen, die unter FoG leiden, müssen deshalb häufig ihre Aktivitäten sorgfältig planen, um das Risiko eines plötzlichen FoG zu minimieren. Dies kann zu einem eingeschränkten Sozialleben und vermehrter Abhängigkeit von Angehörigen im Alltag der Betroffenen führen. Die Bewältigung des Alltags wird damit zu einer immer anspruchsvolleren Herausforderung.

Die genauen Ursachen des FoG sind noch nicht vollständig geklärt. Es wird angenommen, dass eine komplexe Wechselwirkung zwischen motorischen, sensorischen und kognitiven Beeinträchtigungen eine Rolle spielt. Neben Auslösern wie Stress, engen Räumen oder Wegen und dem Überqueren von Türschwellen, gibt es viele weitere spezifische Situationen, die FoG auslösen können. So berichteten die Betroffenen in einer aktuellen Studie von Cockx et al. (2023), dass FoG auch beim Drehen, beim Initiieren des Gehens, während des Dual-Tasking (z.B. Sprechen während des Gehens) oder unter Zeitdruck auftreten kann. Diese zusätzlichen Auslöser zeigen, wie vielfältig die Situationen sind, in denen FoG entstehen kann. Besonders die Probleme während des Dual-Taskings deuten dabei darauf hin, dass FoG nicht nur eine rein motorische Störung ist, sondern auch eng mit der kognitiven Verarbeitung zusammenhängt. Solche Erkenntnisse sind wichtig, um zu verstehen, warum FoG in bestimmten Momenten auftritt und welche Faktoren möglicherweise zur Prävention oder Linderung beitragen können.

Die Therapie von FoG ist komplex. Physiotherapie, medikamentöse Ansätze und spezielle Gehhilfen können eingesetzt werden, um die Symptome etwas zu lindern. Die medikamentöse Behandlung kann das FoG dabei allerdings nicht vollständig unterdrücken und die Effektivität der Medikamente lässt mit zunehmender Dauer der Erkrankung nach. Gehhilfen und andere Assistenzsysteme wiederrum sind im Alltag der Betroffenen häufig unpraktikabel und schränken die freie Bewegung teilweise ein. Neben diesen Ansätzen wird aber auch intensiv an innovativen Technologien geforscht, darunter sensorbasierte Geräte, die durch Vibrationen oder akustische Signale das FoG unterbrechen sollen. Auch das Cueing System, welches im Parkinson Vibrating Socks Projekt entwickelt wird, zielt darauf ab FoG zu verhindern oder zu unterbrechen. Durch einen innovativen Einsatz von sogenannten Machine Learning sollen die Socken aus diesem Projekt bedarfsgerecht Reize an die Betroffenen geben, um zu einer langfristigen Linderung von FoG zu sorgen.

Insgesamt stellt FoG ein komplexes und herausforderndes Phänomen dar, das nicht nur die Betroffenen, sondern auch die Forschung und Medizin vor anspruchsvolle Herausforderungen stellt. Fortschritte in der Therapieentwicklung geben jedoch Anlass zur Hoffnung auf eine verbesserte Lebensqualität für Menschen, die mit diesem Zustand konfrontiert sind. Im nächsten Blogbeitrag werden die verschiedenen Formen des Cueings und die zugrundliegenden Mechanismen genauer betrachtet.

 


 

Bevriezing van de gang (FoG) is een fenomeen dat vooral mensen met neurologische aandoeningen zoals Parkinson treft. Het betreft plotselinge en tijdelijke blokkades in de voortbeweging tijdens het lopen. Betrokkenen beschrijven FoG vaak als het gevoel alsof hun voeten letterlijk aan de grond zijn vastgeplakt. Deze vorm van bewegingsstilstand heeft aanzienlijke invloed op de mobiliteit en levenskwaliteit van de getroffenen, aangezien FoG onzekerheid tijdens het lopen veroorzaakt en ook tot valpartijen kan leiden. Mensen die last hebben van FoG moeten daarom vaak hun activiteiten zorgvuldig plannen om het risico op plotselinge FoG te minimaliseren. Dit kan leiden tot een beperkt sociaal leven en een toename van afhankelijkheid van familieleden in het dagelijks leven van de getroffenen. Het beheer van het dagelijks leven wordt daardoor een steeds grotere uitdaging.

De exacte oorzaken van FoG zijn nog niet volledig opgehelderd. Men neemt aan dat een complexe interactie tussen motorische, sensorische en cognitieve beperkingen een rol speelt. Naast triggers zoals stress, nauwe ruimtes of paden, en het oversteken van deurdrempels, zijn er veel andere specifieke situaties die FoG kunnen uitlokken. In een recente studie van Cockx et al. (2023) meldden de betrokkenen dat FoG ook kan optreden bij draaien, het starten van het lopen, tijdens dual-tasking (bijvoorbeeld praten tijdens het lopen) of onder tijdsdruk. Deze extra triggers laten zien hoe divers de situaties zijn waarin FoG kan ontstaan. Met name de problemen tijdens dual-tasking suggereren dat FoG niet alleen een puur motorische stoornis is, maar ook nauw verband houdt met cognitieve verwerking. Dergelijke inzichten zijn belangrijk om te begrijpen waarom FoG op bepaalde momenten optreedt en welke factoren mogelijk kunnen bijdragen aan preventie of verlichting.

De behandeling van FoG is complex. Fysiotherapie, medicamenteuze benaderingen en speciale loopondersteuning kunnen worden ingezet om de symptomen enigszins te verlichten. Medicamenteuze behandeling kan FoG echter niet volledig onderdrukken, en de effectiviteit van medicijnen neemt af naarmate de ziekte langer duurt. Aan de andere kant zijn loopondersteuning en andere hulpmiddelen vaak onpraktisch in het dagelijks leven van de getroffenen en beperken ze de vrije beweging gedeeltelijk. Naast deze benaderingen wordt ook intensief onderzoek gedaan naar innovatieve technologieën, waaronder op sensoren gebaseerde apparaten die FoG door trillingen of auditieve signalen moeten onderbreken. Ook het Cueing System, dat wordt ontwikkeld in het Parkinson Vibrating Socks-project, heeft tot doel FoG te voorkomen of te onderbreken. Door een innovatief gebruik van machine learning moeten de sokken uit dit project op maat gemaakte stimuli aan de getroffenen geven om op de lange termijn verlichting van FoG te bieden.

Al met al is FoG een complex en uitdagend fenomeen dat niet alleen de getroffenen, maar ook onderzoek en geneeskunde voor uitdagende taken stelt. Vooruitgang in de ontwikkeling van therapieën geeft echter hoop op een verbeterde levenskwaliteit voor mensen die met deze aandoening worden geconfronteerd. In de volgende blogpost zullen de verschillende vormen van Cueing en de onderliggende mechanismen nader worden bekeken.

 

 

 

Cockx, H. M., Lemmen, E. M., van Wezel, R. J. A., & Cameron, I. G. M. (2023). The effect of doorway characteristics on freezing of gait in Parkinson’s disease. Frontiers in Neurology, 14, 1265409. https://doi.org/10.3389/fneur.2023.1265409